Victoria & Albert: Ο Ντέιβιντ Μπάουι στο Μουσείο

Είναι πραγματικά άξιο θαυμασμού το πώς καταφέρνει ο Ντέιβιντ Μπάουι, χωρίς να κάνει το παραμικρό, να βρίσκεται διαρκώς στο προσκήνιο. Ο άλλοτε «νονός» των αλλαγών έχει μετατρέψει τη Νέα Υόρκη, όπου ζει, στο δικό του Μαϊάμι έχοντας ουσιαστικά αποσυρθεί, ως άλλη Γκάρμπο, χωρίς όμως να το επιβεβαιώσει ποτέ. Ωστόσο, ειδικά αυτή τη χρονιά το όνομά του απασχόλησε ουκ ολίγες φορές τον διεθνή Τύπο.

Αφού περάσαμε ένα καλοκαίρι όπου το Λονδίνο μεταφέρθηκε 40 χρόνια πίσω γιορτάζοντας την επέτειο του εμβληματικού άλμπουμ «Ziggy Stardust» με δρώμενα σε ολόκληρη την πόλη, ακολούθησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες όπου, παρά την άρνησή του να εμφανιστεί, η παρουσία του ήταν πανταχού παρούσα: από το μίνι αφιέρωμα της τελετής έναρξης ως το βαρύγδουπο catwalk της τελετής λήξης και τις απανωτές μεταδόσεις του «Heroes» εν είδει ανεπίσημου ύμνου των Αγώνων.

Η έκθεση όμως που θα παρουσιαστεί την επόμενη χρονιά στο μουσείο του Λονδίνου Victoria & Albert με τίτλο «David Bowie is» έρχεται ως επιστέγασμα μιας άκρως περιπετειώδους και συγκλονιστικής καριέρας η οποία, πέρα από την επιρροή που άσκησε σε ό,τι ακολούθησε από το 1969 ως σήμερα, χωρίστηκε τόσο έξυπνα και τόσο διακριτά σε περιόδους - κάτι που, δίχως άλλο, διευκόλυνε το «στήσιμο» αυτού του αφιερώματος. Σίγουρα δεν θα μπορούσε να βρεθεί καταλληλότερος χώρος, καθώς ο Μπάουι αποτελεί την επιτομή της βρετανικότητας - ακόμη και όταν οι μουσικοί δρόμοι που κατά καιρούς επέλεγε απομακρύνονταν αισθητά από αυτήν.

Βοήθησε τον κόσμο να αλλάξει

Στο αφιέρωμα του V&A θα παρουσιαστούν εκατοντάδες εκθέματα ενδεικτικά όλων των καλλιτεχνικών σταδίων του Μπάουι: από την γκλαμ ροκ περσόνα του Ziggy και το θέατρο καμπούκι, από τον γερμανικό εξπρεσιονισμό ως το music hall, από «το θέατρο της σκληρότητας» του Αντονέν Αρτό, το γαλλικό chanson, το θέατρο του Μπρεχτ και την αβανγκάρντ ως τη σχέση του με καλλιτέχνες από άλλες τέχνες, όπως ο συγγραφέαςΓουίλιαμ Μπάροουζ, ο εικαστικός Ντέιμιεν Χιρστ, οι σχεδιαστές Κενζάι Γιαμαμότο, Αλεξάντερ Μακ Κουίν και Εντί Σλιμάν, οι φωτογράφοι Μπράιαν Ντάφι, Σουκίτα Μασαγιόσι, αλλά και σκηνοθέτες όπως ο Νίκολας Ρεγκ.

Το μουσείο είχε τη δυνατότητα να εισχωρήσει στα άδυτα της προσωπικής συλλογής του καλλιτέχνη στη Νέα Υόρκη η οποία απαρτίζεται από 60.000 αντικείμενα και να επιλέξει 300 από αυτά τα οποία θεώρησε ότι εξυπηρετούσαν τους στόχους της έκθεσης. Ο επιμελητής του αφιερώματος Τζέφρι Μαρς λέει αναφορικά με την απόφαση του μουσείου: «Ο Μπάουι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της σύγχρονης κοινωνίας ακριβώς επειδή εστίασε στην προσωπική αυτοέκφραση, την οποία τώρα εμείς, στη Δύση τουλάχιστον, θεωρούμε δεδομένη. Ισως ο Μπάουι να μην είχε αυτή την πρόθεση όταν το έκανε, αλλά βοήθησε τον κόσμο να αλλάξει και οι κυματισμοί αυτών των αλλαγών συνεχίζουν να επιδρούν ως σήμερα».

Το μουσείο διέψευσε δημοσίευμα του «Observer» σύμφωνα με το οποίο στην έκθεση θα συμμετείχε ενεργά και ο γνωστός για την τάση του να ελέγχει τα πάντα Μπάουι. «Δεν είμαι συν-επιμελητής και δεν συμμετείχα σε καμία από τις αποφάσεις που αφορούν την έκθεση. Ενας κοντινός φίλος μου λέει ότι "δεν δείχνω ούτε συντετριμμένος ή συγκλονισμένος ούτε ανεξέλεγκτα οργισμένος με αυτή την εξέλιξη"» έγραψε με το χαρακτηριστικό χιούμορ του ο 65χρονος μουσικός στη σελίδα του στο Facebook, εννοώντας ότι το όλο εγχείρημα... μάλλον έχει τη συγκατάθεσή του.

Πάντως κανένας από το V&A δεν έχει βρεθεί διά ζώσης με τον Μπάουι και, δεδομένου ότι αποφεύγει τις περιττές πτήσεις με αεροπλάνο, δεν κάνει εντύπωση το γεγονός ότι ο ίδιος δεν συμμετέχει.

Η Βικτόρια Μπρόουκς, υπεύθυνη του τμήματος «Theatre and Performance» του V&A, σχολιάζει σχετικά: «Λυπάμαι που λέω ότι δεν τον έχω συναντήσει. Φυσικά θα το ήθελα πολύ και το ίδιο πιστεύω και αυτός, αλλά επειδή το μουσείο έχει πάντα τον απόλυτο έλεγχο των παραγωγών του, ίσως να είναι καλύτερα που δεν τον συναντήσαμε».

Αναπληρώνοντας τον χαμένο χρόνο

Παρά τα όσα καλά αφιερώματα έχουν γίνει και σε άλλα βρετανικά ή αμερικανικά μουσεία, όπως συνέβη πρόσφατα στο ΜοΜΑ, η έκθεση «David Bowie is» προαναγγέλλεται ως το πιο σημαντικό που έχει γίνει ποτέ για τον Λεπτό Λευκό Δούκα. Εκτός από την ικανοποίηση των φανατικών θαυμαστών του, στοχεύει και στη μύηση πολλών νέων σε ηλικία επισκεπτών στην τέχνη του Μπάουι, οι οποίοι πιθανόν να μη γνωρίζουν την τεράστια επιρροή που έχει ασκήσει ο καλλιτέχνης στις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες: «Είναι σχεδόν αδύνατον σήμερα να βρεις έναν ποπ καλλιτέχνη που να μην έχει επηρεαστεί από τον Μπάουι» έχει γράψει ο βιογράφος του Τόμας Φόργκετ.

Ο ίδιος ο Μπάουι, με την άνεση που θα χαρακτήριζε οποιονδήποτε είχε κάνει έστω και μισά από όσα εκείνος, δεν αγχώνεται καθόλου για την υστεροφημία του καθώς είναι δεδομένη. Οι διάφορες φωτογραφίες του που κυκλοφορούν σποραδικά τον δείχνουν να ζει ευτυχισμένος στη Νέα Υόρκη μαζί με την αγαπημένη του Ιμάν και τη δωδεκάχρονη κόρη του Αλεξάντρια, αλλά και να περνά ευχάριστες και ουσιαστικές ώρες με τον γιο του, τον σκηνοθέτη Ντάνκαν Τζόουνς, προσπαθώντας να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο από την περίοδο του έντονου βίου του. Αλλωστε, τι άλλο του μένει πια να αποδείξει;

πότε & πού:

Η έκθεση «David Bowie is» θα φιλοξενηθεί στο V&A από τις 23 Μαρτίου ως τις 28 Ιουλίου 2013. Εισιτήρια στην ιστοσελίδα του μουσείου www.vam.ac.uk.

ToVima