Επιχείρηση… «ΠΑΝΘΗΡΑΣ» στην Κρανιά…

Του Δημήτρη Βάλλα
Ήταν ένα πρωινό του Αυγούστου όταν ξαφνικά εμφανίστηκε στα κεντρικά δρομάκια της ορεινής Κρανιάς Ελασσόνας να κάνει βόλτες πάνω -κάτω και χτυπώντας τα τακούνια από τις μπότες του ένας λοχαγός της …Βέρμαχτ.
Οι πρώτοι …αγουροξυπνημένοι Κρανιώτες δεν πίστευαν στα μάτια τους νομίζοντας ότι βλέπουν όνειρο ενώ κάποιοι πιο ηλικιωμένοι ανατρίχιασαν καθώς στη μνήμη τους ξανάρθαν πάλι οι εφιαλτικές στιγμές του πολέμου και της γερμανικής κατοχής.

Τα πράγματα όμως ξεκαθάρισαν όταν ο λοχαγός πλησίασε πιο κοντά και κάτω από γερμανικό πηλίκιο του αξιωματικού, όλοι αναγνώρισαν το συμπατριώτη τους και γνωστό δικηγόρο της Θεσσαλονίκης Χρήστο Πατούνα…
Λάτρης του πολιτισμού, της λαογραφίας και της ιστορίας, ο Χρήστος Πατούνας τους ετοίμαζε ακόμα μία έκπληξη.
Θα αναβίωνε εκείνες τις ημέρες με σκηνοθέτη τον Γιώργο Μανώλη ένα άγνωστο σε πολλούς γεγονός της ιστορίας για την περιοχή, μία μεγάλη νικηφόρα μάχη των ανταρτών με τους Γερμανούς που έγινε το 1943.

Πάνω από 120 εθελοντές Κρανιώτες είχαν ετοιμαστεί για την αναπαράσταση της μάχης με αυθεντικές στολές γερμανών στρατιωτών, ανταρτών, όπλα, αλλά και όλμους πολυβόλα και οχήματα.

Σε λίγο οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών στην Πίνδο με τον κωδικό «Πάνθηρας» θα άρχιζαν και οι αντάρτες θα έγραφαν τη δική τους ιστορία στη Κρανιά.
Το θέαμα ήταν μοναδικό και το γεγονός καταγράφεται ως πρωτοποριακό για το Νομό μας.
Ας δούμε λοιπόν από κοντά τα γεγονότα και με τη βοήθεια του …λοχαγού της Βέρμαχτ –κατά κόσμον Χρήστο Πατούνα ας γυρίσουμε το χρόνο πίσω!

Κωδικός…«ΠΑΝΘΗΡ»
…«.Στις 9,10.1943 ο γερμανικός στρατός ξεκίνησε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις με τον κωδικό ΠΑΝΘΗΡΑΣ στην ελεύθερη Πίνδο εναντίον των ανταρτών με τρείς ομάδες μάχης επαρκώς εξοπλισμένες και συνολικά 10.000 άνδρες περίπου . Η Ανατολική ομάδα μάχης ξεκίνησε από τη Λάρισα, η Δυτική από τα Ιωάννινα και η Βόρεια από την Κόνιτσα, Μέχρι τις 5 Νοεμβρίου 1943 οι τρείς ομάδες μάχης αφού δολοφόνησαν όποιον βρήκαν μπροστά τους, αμάχους, αιχμαλώτους και ανήμπορους γέροντες, λεηλάτησαν και στη συνέχεια έκαψαν τα χωριά της Πίνδου, έσφαξαν τα κοπάδια και τα μετέφεραν στη Λάρισα και συναντήθηκαν θριαμβευτικά στο Περτούλι στην έδρα των ανταρτών.

Όμως ένα μικρό χωριό η Κρανιά Ελασσόνας οργάνωσε την αντίσταση του και με τη βοήθεια των ανταρτών του ΕΛΑΣ συνέτριψε τους γερμανούς εισβολείς.

Στις 9.10.1943 μία ομάδα από 20 γερμανούς έφθασε στους πρόποδες του οροπεδίου της Κρανιάς στη θέση Πηγάδια και αποκατέστησε το δρόμο που είχε καταστεί απροσπέλαστος από τα ορύγματα και τα εμπόδια, που είχαν τοποθετήσει οι Κρανιώτες, προκειμένου να εισβάλλουν την επομένη στην Κρανιά και τη Δεσκάτη . Τρείς εφεδροελασίτες Κρανιώτες που εκτελούσαν περιπολία στο σημείο αυτό ειδοποίησαν αμέσως τους Κρανιώτες και ο άμαχος πληθυσμός διασκορπίσθηκε στα φαράγγια και στα δάση.

Οι εφεδροελασίτες Κρανιώτες μαζί με όλους του Κρανιώτες, ενωμένοι, αποφάσισαν να αντισταθούν και ειδοποίησαν αμέσως ένα λόχο του τακτικού ΕΛΑΣ από 100 άνδρες περίπου που έτυχε να βρίσκεται στην κοντινή Ελάτη, ο οποίος έσπευσε αυθημερόν με επικεφαλής τον Ανθυπολοχαγό Θεόφιλο Φατσέα για την υπεράσπιση της Κρανιάς.

Δημιουργήθηκαν πολυβολεία στου λόφους γύρω από τη Θέση Πηγάδια από και στη θέση Σέλωμα τοποθετήθηκε Όλμος με ολμιστή το Δημήτρη Οικονόμου από το γειτονικό Λουτρό.
Οι Γερμανοί αποτελούμενοι από ένα λόχο 85 ανδρών επιβαίνοντας σε επτά φορτηγό αυτοκίνητα και επικεφαλής το φρούραρχο Ελασσόνας ο οποίος επέβαινε σε ανοικτή κούρσα έχοντας μπροστά μοτοσικλέτα με καλαθάκι έφθασαν αργά το μεσημέρι στη θέση Πηγάδια και μπήκαν στον κλοιό.
Ο έμπειρος ολμιστής Δημήτρης Οικονόμου με την τρίτη βολή πέτυχε το δεύτερο φορτηγό αυτοκίνητο σκοτώνοντας τον οδηγό και η φάλαγγα ακινητοποιήθηκε.
Έντρομοι οι Γερμανοί κατέβηκαν από τα αυτοκίνητα και προσπάθησαν να οχυρωθούν στα περιβόλια, όμως βαλλόμενοι από όλα τα πολυβολεία καθηλώθηκαν γρήγορα και προσπάθησαν να αμυνθούν.
Οι Γερμανοί ευρισκόμενοι σε απελπιστική κατάσταση και περικυκλωμένοι περίμεναν το σκοτάδι για να αποχωρήσουν.
Όμως προς το τέλος της μέρας ένας Κρανιώτης παλαίμαχος της μικρασιατικής εκστρατείας ο Λυκοστράτης Φίλιππος με μία πράξη ηρωικής τρέλας συλλέγοντας τις χειροβομβίδες από τους αντάρτες και καλυπτόμενος από δύο αυτόματα όπλα πλησίασε τους οχυρωμένους Γερμανούς και άδειασε όλες τις χειροβομβίδες πάνω τους.
Στο τέλος της μέρας λαμπρή νίκη έστεψε τα όπλα των Κρανιωτών.
Οι Γερμανοί είχαν χάσει ήδη στο πεδίο της μάχης 7 άνδρες, ένας εκ των οποίων, νεαρό παιδί, ήταν ετοιμοθάνατος και απεβίωσε την άλλη μέρα και η συντριπτική πλειοψηφία τους ήταν σοβαρά τραυματισμένοι.
Οι υπερασπιστές της Κρανιάς έχασαν 3 γενναίους αντάρτες, που έπεσαν στο πεδίο της μάχης. Ήταν ο Καπέτης, ο Σκούφος και ο Τσαρουχάς.
Οι τρείς ήρωες ετάφησαν με μεγάλες τιμές στο νεκροταφείο του Αι Γιάννη , όπου ήταν παρόντες όλοι οι Κρανιώτες.
ΠΗΓΗ: EΛΕΥΘΕΡΙΑ/ΚΕΙΜΕΝΟ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΛΛΑΣ
(Σ.Σ οι φωτογραφίες από την αναπαράσταση της μάχης είναι του Άλκη Γκουτζιμίση).


πηγή:larissanet.gr