53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Φόρος τιμής στον Θεόδωρο Αγγελόπουλο

Το 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (2-11 Νοεμβρίου 2012) αποτίνει φόρο τιμής στο Θόδωρο Αγγελόπουλο, τον δημιουργό που συνδέθηκε στενά με την πορεία και την εξέλιξη του θεσμού, μέσα από ένα αφιέρωμα που επιχειρεί να αναδείξει χαρακτηριστικές πτυχές της προσωπικότητας και του έργου του. 

Το αφιέρωμα στηρίζεται σε ένα πλέγμα αλληλοσυμπληρούμενων δράσεων: Θα προβληθούν τρεις ταινίες - σταθμοί στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη - Ο θίασος (1974), Ταξίδι στα Κύθηρα (1984) και Τοπίο στην ομίχλη (1988) - οι οποίες αποτύπωσαν σε εικόνες την ψυχή του αγγελοπουλικού σύμπαντος, ενώ παράλληλα θα πραγματοποιηθεί μια ξεχωριστή συναυλία της Ελένης Καραΐνδρου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Στη συναυλία – συνδιοργάνωση του ΦΚΘ με την ΚΟΘ – η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ, θα ταξιδέψει το κοινό στις μουσικές των ταινιών του Θόδωρου Αγγελόπουλου που τόσο αγαπήθηκαν, με τη φωνή της Δήμητρας Γαλάνη και τη συμμετοχή του τζαζ τρίο David Lynch, Σταύρου Λάντσια και Γιώτη Κιουρτσόγλου. 

Βασικοί συνεργάτες του σκηνοθέτη, οι οποίοι συμπορεύτηκαν μαζί του σε κάθε στάδιο της κινηματογραφικής παραγωγής, θα συμμετάσχουν σε μια ημερίδαπου στόχο έχει να παρουσιάσει τον δημιουργό «επί τω έργω» κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της υλοποίησης των ταινιών του, αποδίδοντας έτσι μια εκ των έσω οπτική του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα κυκλοφορήσει πλήρης δίγλωσση έκδοση για το σύνολο του έργου του Θόδωρου Αγγελόπουλου. 

«Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είχε πει κάποτε πως ‘’είμαστε καταδικασμένοι να λειτουργούμε με τις εμμονές μας. Δεν κάνουμε παρά μόνο μία ταινία, δεν γράφουμε παρά μόνο ένα βιβλίο’’. Οι εμμονές του, στην πορεία του χρόνου, έγιναν και δικές μας εμμονές. Η ταινία του καταγράφηκε στη συλλογική μνήμη. Το βιβλίο της ζωής του, μένει σε όλους εμάς, ανεκτίμητος θησαυρός, μια παρακαταθήκη από έναν σπουδαίο άνθρωπο και δημιουργό», επισημαίνει ο διευθυντής του ΦΚΘ, Δημήτρης Εϊπίδης. 

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ 
Ο ΘΙΑΣΟΣ (Ελλάδα, 1974-'75, 230’) 
Σενάριο - Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος 
Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης 
Σκηνικά: Μικές Καραπιπέρης 
Κοστούμια: Γιώργος Πάτσας 
Μουσική: Λουκιανός Κηλαηδόνης (Ακορντεόν: Αντρέας Τσεκούρας). Τραγούδι: Ιωάννα Κιουρτσόγλου, Νένα Μεντή, Δημήτρης Καμπερίδης, Κώστας Μεσσάρης. Επιλογή στα τραγούδια και στα κείμενα: Φώτος Λαμπρινός 
Μοντάζ: Τάκης Δαυλόπουλος, Γιώργος Τριανταφύλλου 
Ερμηνευτές: Εύα Κοταμανίδου (Ηλέκτρα), Αλίκη Γεωργούλη (Μητέρα), Στράτος Παχής (Πατέρας), Μαρία Βασιλείου (Χρυσόθεμη), Βαγγέλης Καζάν (Αίγισθος), Πέτρος Ζαρκάδης (Ορέστης), Κυριάκος Κατριβάνος (Πυλάδης), Γρηγόρης Ευαγγελάτος (Ποιητής), Γιάννης Φύριος (ακορντεονίστας), Νίνα Παπαζαφειροπούλου (γριά), Αλέξης Μπούμπης (γέρος), Θάνος Γραμμένος, Κώστας Στυλιάρης, Γιώργος Βερλής, Κώστας Μανδήλας, Γιώργος Τσιφός, Ιάκωβος Παϊρίδης, Τάκης Δουκάκος, Μαίρη Ανδροπούλου 
Παραγωγή: Γιώργος Παπαλιός 

Περίληψη 
Η ταινία ακολουθεί τις περιπέτειες ενός περιοδεύοντος θιάσου στην Ελλάδα από το 1939 μέχρι το 1952, ο οποίος προσπαθεί να παρουσιάσει μια θεατρική παράσταση του βουκολικού δράματος του Περεσιάδη «Γκόλφω, η βοσκοπούλα». Η πολιτική ιστορία της Ελλάδας και η ιδιωτική των μελών του θιάσου, (που είναι ταυτόχρονα και μέλη της ίδιας οικογένειας) πλέκονται αξεδιάλυτα. Από τη μία παρακολουθούμε τις τελευταίες μέρες της δικτατορίας του Μεταξά, την έναρξη του πολέμου, την ιταλική εισβολή, τη γερμανική κατοχή, την Απελευθέρωση, την άφιξη των συμμάχων (Άγγλων αρχικά και Αμερικανών στη συνέχεια), την καταπίεση των «αριστερών» αγωνιστών και τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, μέχρι τις εκλογές του 1952 όπου κυριαρχούν οι δυνάμεις της Δεξιάς. Από την άλλη, οι περιπέτειες της οικογένειας του Ορέστη, της αδελφής του, του πατέρα του, της μητέρας του και του εραστή της, παραπέμπουν στον κεντρικό πυρήνα του μύθου των Ατρειδών. Ο πατέρας εκτελείται από τους Γερμανούς, μετά την προδοτική καταγγελία του εραστή της μητέρας, κι ο Ορέστης, αντάρτης της Αριστεράς, με τη συνεργασία της αδελφής, θα σκοτώσει επί σκηνής τη μητέρα του και τον εραστή της, για να έρθει και η δική του εκτέλεση κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων που ακολούθησαν τη γενική καταστολή του ανταρτικού κατά τον Εμφύλιο. Το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας είναι η μεγάλη αδελφή (εκείνη που, κατά το σχήμα του μύθου, θα ήταν η Ηλέκτρα), η μόνη της οικογένειας που, μετά τα δεκατρία χρόνια Ιστορίας τα οποία πραγματεύεται η ταινία, μένει ως το τέλος και φροντίζει τον μικρό Ορέστη, το γιο της μικρής αδελφής που έχει παντρευτεί έναν αμερικανό αξιωματικό. Η χρονολογική κατασκευή της ταινίας, περίπλοκη και πολύπλοκη, κτίζεται με διαρκείς χρονικούς ελιγμούς και συνεχείς εναλλαγές εποχών. Η ταινία αρχίζει το 1952 και τελειώνει το 1939 μ' ένα πανομοιότυπο πλάνο. 

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ (Ελλάδα, 1984, 137΄) 
Σενάριο - Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος. 
Συνεργασία στο σενάριο: Θανάσης Βαλτινός, Tonino Guerra 
Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης 
Μοντάζ: Γιώργος Τριανταφύλλου 
Σκηνικά: Μικές Καραπιπέρης 
Κοστούμια: Γιώργος Ζιάκας 
Μουσική: Ελένη Καραϊνδρου 
Ερμηνευτές: Μάνος Κατράκης (γέρος), Μαίρη Χρονοπούλου (Βούλα), Διονύσης Παπαγιαννόπουλος (Αντώνης), Δώρα Βολανάκη (γριά), Giulio Brogi (Αλέξανδρος), Γιώργος Νέζος (Παναγιώτης), Αθηνόδωρος Προύσαλης (μοίραρχος), Μιχάλης Γιαννάτος (λιμενάρχης), Άκης Καρέγλης (Σπύρος), Βασίλης Τσάγκλος (πρόεδρος λιμενεργατών), Δέσποινα Γερουλάνου (γυναίκα του Αλέξανδρου) 
Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ), ZDF, Channel Four, RAI, ET1 

Περίληψη 
Ένας σκηνοθέτης, κουρασμένος απ' τις μυθοπλασίες, αναζητά μια ιστορία ουσιαστική και προσκολλάται σ' έναν γέρο που πουλάει λεβάντες στο δρόμο: τον Σπύρο, έναν πρώην κομμουνιστή, εξόριστο στην Τασκένδη, που έχει επιστρέψει στην πατρίδα μετά από 32 χρόνια εξορία. Στο χωριό του, που το είχε υπερασπιστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου, γίνεται μάρτυρας ενός ξεπουλήματος της γης και των ιδεών, και προσπαθεί να το αποτρέψει. Ωστόσο, δεν μπορεί να συμπλεύσει με την πραγματικότητα που συναντά. Απομονώνεται. Μόνο η γυναίκα του, πιστή και υπομονετική Πηνελόπη, τον ακολουθεί μέχρι το τέλος, μέχρι το τελευταίο του ταξίδι. 

ΤΟΠΙΟ ΣΤΗΝ ΟΜΙΧΛΗ (Ελλάδα, 1988, 125’) 
Σενάριο - Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος. 
Συνεργασία στο σενάριο: Tonino Guerra, Θανάσης Βαλτινός 
Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης 
Σκηνικά: Μικές Καραπιπέρης 
Κοστούμια: Αναστασία Αρσένη 
Μουσική: Ελένη Καραΐνδρου 
Ερμηνευτές: Τάνια Παλαιολόγου (Βούλα), Μιχάλης Ζέκε (Αλέξανδρος), Στράτος Τζώρτζογλου (Ορέστης), Δημήτρης Καμπερίδης (θείος των παιδιών), Βασίλης Κολοβός (φορτηγατζής), Γεράσιμος Σκιαδαρέσης (στρατιώτης), Κώστας Τσαπέκος, Αντρέας Βαρούχας, Νάντια Μουρούζη, Σωκράτης Αλαφούζος, Ηλίας Λογοθέτης, Νίκος Κούρος, Βάσια Παναγοπούλου, Παναγιώτης Μποτίνης, Τούλα Σταθοπούλου, Εύα Κοταμανίδου, Αλίκη Γεωργούλη, Βαγγέλης Καζάν, Κυριάκος Κατριβάνος, Νίνα Παπαζαφειροπούλου, Γρηγόρης Ευαγγελάτος, Στράτος Παχής, Χριστόφορος Κ. Νέζερ, Γιάννης Φύριος 
Παραγωγή: Paradis Film, La Generale d'Images, La S.E.P.T. (Paris), Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ), ET-1, Basic Cinematografica (Roma), Θόδωρος Αγγελόπουλος. 
Διεύθυνση παραγωγής: Αιμίλιος Κονιτσιώτης, Dominique Toussaint. 

Περίληψη 
Η Βούλα κι ο Αλέξανδρος είναι δυο παιδιά, αδέλφια, που ο πατέρας τους δουλεύει μετανάστης στη Γερμανία. Αυτή, τουλάχιστον, είναι η απάντηση που τους δίνει η μητέρα τους όταν εκείνα τον αναζητούν. Μια μέρα, επιβιβάζονται σ' ένα τρένο που νομίζουν ότι θα τους μεταφέρει στη Γερμανία. Το ταξίδι τους δε φαίνεται να πραγματοποιείται. Ο προορισμός απομακρύνεται όσο τα παιδιά εμπλέκονται σε μια διαρκή αντιπαράθεση με την πραγματικότητα, που τους «καθυστερεί» σε διάφορους ενδιάμεσους σταθμούς κατά μήκος της χώρας. Μετά από μια σκληρή περιπλάνηση στη ζωή και την ενηλικίωση, θα φτάσουν σ' εκείνο το σύνορο, πέρα απ' το οποίο πιστεύουν ότι θα βρουν τελικά έναν πατέρα, που αντιπροσωπεύει γι' αυτά μια ελπίδα. Αν, μετά την έρημη και παρακμασμένη χώρα που διέτρεξαν, υπάρχει η «Γερμανία» πέρα απ' αυτό το σύνορο, τότε υπάρχει ελπίδα τα παιδιά να βρουν μόνα τους το δρόμο για να βγουν απ΄ τον δικό μας χαοτικό κόσμο. 

Το αφιέρωμα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο χρηματοδοτείται, μεταξύ άλλων δράσεων του 53ου ΦΚΘ, από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.